De Vierdaagse Nijmegen en Zomerfeesten zijn nu een ‘Feest Voor Iedereen’. Dat is niet altijd zo geweest.

In de jaren 80 vorige eeuw werden de feesten ontsierd door dronken 'feestgangers'. Traditioneel waren de knokpartijen tussen Nijmeegse Molukkers en Nederlandse militairen. Minder folkloristisch was het [seksueel] geweld tegen een ieder die 'anders' was. De plekken waar deze mensen samen kwamen waren tijdens de Vierdaagse geregeld mikpunt van relzoekers. Vrouwenkafee De Feeks zorgde altijd voor extra bewaking en heeft ook wel haar deuren moeten sluiten. Veel Regenboogmensen en feministische vrouwen besloten dan ook om in de derde week van juli Nijmegen te verlaten.

Er waren gelukkig ook protesten. Onder andere wandelklub Is het hier oorlog? protesteerde tegen de agressieve aanwezigheid van militairen. Tijdens de marsen zongen de militairen seksistische liederen en bij de intocht marcheerden zij met mitrailleurs Via Gladiola op, verwelkomd door enthousiast publiek. De wandelklub protesteerde door mee te lopen met een t-shirt waar 'Is het hier oorlog?' op stond. Dat was voor sommige omstanders genoeg reden voor het gooien van tomaten en uitschelden van de wandelaars.

1982  'Is Het Hier Oorlog? op de dijk in Lent   Anefo / Nationaal Archief

In 1983 bereikte dit moois een hoogtepunt. Aan de Van Welderenstraat 65 - later ThomTom nu bar de Regenboog - was begin jaren 80 gaybar 't Bakkertje gevestigd. Min of meer de huiskamer van homo en lesbisch Nijmegen. Tijdens de zomerfeesten was het daar elke avond raak. Opgeschoten jongeren probeerden 't Bakkertje binnen te dringen. Toen dat niet lukte belaagden zij het bezoek. Er vielen gewonden, maar de 'feestgangers' werden door de ruim aanwezige politie slechts gesust.

Naar aanleiding van de rellen stelde COC Nijmegen het 'Zwartboek Zomerfeesten 1983' samen. Het eerste exemplar werd aangeboden aan Nijmeegs wethouder A.H. Brouwer [Welzijnszaken] en hoofdcommissaris W. Hetterscheid van de Nijmeegse politie.

Het antihomogeweld tijdens de Vierdaagse 1983 was voor het Roze Front aanleiding Roze Zaterdag 1984 in Nijmegen te houden. Ook in 1984 nam de Nijmeegse Regenboogbeweging het heft in eigen hand en organiseerde in de derde week van juli Alternatieve Zomerfeesten. Horeca-ondernemers in de Van Welderenstraat kwamen op het idee een roze straatfeest te organiseren tijdens de doorkomst op woensdag. Dit waren de voorlopers van Roze Woensdag.

Het duurde nog tot eind jaren 90 voordat de Regenboogbeweging echt zin had in de Vierdaagse. Villa Lila organiseert in 1998 wel een ‘Blarenbal’. Dat mislukt jammerlijk: de vrijwilligers verdienen liever wat bij in de 'roze' horeca. In 1999 verschijnt een column in PINK, ledenblad COC Nijmegen, waarin redacteur Bart van Dam voorstelt het roze feest in de Van Welderenstraat een naam te geven: Roze Woensdag.

In 2002 wordt het roze straatfeest door café De Verjaardag [Will Janssen] en café The Great Pretender [Jos van Os] voor het eerst onder de naam Roze Woensdag georganiseerd. En Roze Woensdag staat genoemd in het officiële programma van de Vierdaagse Zomerfeesten. Uitbundig aangemoedigd lopen de wandelaars langs een feestende menigte. Ook de landelijke pers meldt zich, het wordt erg druk in de straat

2003 Roze Woensdag in de Van Welderenstraat. De lopers komen bijna niet vooruit.   LANijmegen

In 2005 komt de wandelstoet in het feestgewoel tot staan. De marsleiding vergadert en verlegt de route naar Waalkade en Hertogstraat. Teleurstelling overheerst in de Van Welderenstraat. Even dreigt Roze Woensdag in versukkeling te raken. Zeker wanneer de Vierdaagse in 2006 vanwege de hitte afgelast moet worden.

Stichting Roze Woensdag pakt 2008 de draad op. Nieuwe straten en podia doen mee, met succes. Zo ontstaat een nieuwe traditie: “In de Hertogstraat worden op woensdag aan twee zijden dranghekken geplaatst om wandelaars een betere doorgang te geven. Vorig jaar liep het daar hopeloos vast”... [De Gelderlander 7 juni 2019]

Onderdeel van deze nieuwe traditie is, dat op Roze Woensdag ook aandacht is voor emancipatie. In 2021 werken OBGZ en LUX op Mariënburgplein samen voor de eerste editie van Roze Woensdag Jong! Splinter Chabot is van de partij en er is een Drag-O-Teek waar je opgemaakt kan worden en kleren kunt passen. In 2022 volgt een tweede editie van Roze Woensdag Jong! en 2023 staat in de planning.

18 juli 2012  Roze Woensdag: ontmoeting in de Van Welderenstraat   An Stalpers